Terapia Gestalt to podejście terapeutyczne, które koncentruje się na świadomości, teraźniejszości i doświadczeniach tu i teraz. Założycielem terapii Gestalt był niemiecki psychiatra Fritz Perls, który opracował tę metodę w latach 40. i 50. XX wieku, wspólnie z żoną, Laurą Perls, oraz innymi terapeutami.
Fritz Perls, będąc psychiatrą i psychoanalitykiem, zaczął eksperymentować z nowymi sposobami pracy z pacjentami, które nie ograniczałyby się do analizy przeszłości, ale skupiały się na doświadczeniu teraźniejszym. W latach 40. założył zespół badawczy w Nowym Jorku, gdzie wspólnie z Laurą Perls i innymi terapeutami rozwijali metodę terapii Gestalt. Słowo "Gestalt" pochodzi z języka niemieckiego i oznacza "kształt" lub "forma", co odzwierciedla centralne założenie terapii Gestalt, że całość jest większa od sumy jej części.Założenia terapeutyczne terapii Gestalt:
Tu i Teraz /Świadomość obecności:
Terapia Gestalt kładzie nacisk na doświadczenia tu i teraz, zachęcając pacjenta do świadomego doświadczania swoich myśli, uczuć i ciała w teraźniejszym momencie. Terapia Gestalt kładzie duży nacisk na świadomość chwili obecnej. Terapeuta pomaga pacjentowi zwrócić uwagę na swoje aktualne doświadczenia, emocje i ciało, co ma prowadzić do większej świadomości siebie.
Uwaga na proces:
Terapeuta skupia się na procesie, czyli na tym, co dzieje się w terapii w danym momencie, bardziej niż na treści przeszłości pacjenta.
Rola ciała:
Terapia Gestalt uznaje znaczenie ciała w doświadczaniu i rozwiązywaniu problemów emocjonalnych. Techniki somatyczne, takie jak śledzenie oddechu, ekspresja fizyczna emocji i praca z napięciami ciała, są powszechnie stosowane.
Eksperymentowanie i twórczość:
Terapeuci Gestalt zachęcają pacjentów do eksperymentowania z nowymi zachowaniami, myśleniem i doświadczeniami, aby odkryć nowe sposoby radzenia sobie z trudnościami.
Dialog i relacja terapeutyczna:
Relacja między terapeutą a pacjentem jest kluczowa w terapii Gestalt. Terapeuta wspiera pacjenta w eksplorowaniu, zrozumieniu i akceptacji swoich doświadczeń, jednocześnie zachowując empatyczną i autentyczną obecność.
Integracja i Całość:
Terapeuci Gestalt uważają, że jednostka jest całością, a proces terapeutyczny polega na integracji różnych aspektów osobowości, w tym emocji, myśli, ciała i zachowań. Terapia pomaga pacjentom zrozumieć swoje doświadczenia jako całość, zamiast analizować je na części składowe. Ważna jest integracja różnych aspektów osobowości pacjenta.
Zrozumienie blokad i wzorców:
Terapeuci Gestalt pomagają pacjentom zidentyfikować blokady i wzorce, które utrudniają im osiągnięcie pełni życia. Często wykorzystują techniki eksperymentowania, aby pomóc pacjentom zrozumieć swoje wzorce zachowań i reakcji.
Terapia Gestalt jest szeroko stosowana w pracy z różnymi problemami emocjonalnymi i psychologicznymi, takimi jak depresja, lęki, zaburzenia osobowości, stres czy problemy związane z relacjami. Jej praktyczne podejście do doświadczeń tu i teraz, eksperymentowania i pracy z ciałem, czyni ją skuteczną i atrakcyjną opcją terapeutyczną dla wielu osób.
W terapii Gestalt istnieje wiele narzędzi i technik, które terapeuci wykorzystują, aby wspierać pacjentów w eksplorowaniu swoich doświadczeń, zrozumieniu siebie i rozwiązaniu problemów.
Oto kilka podstawowych narzędzi i technik pracy w terapii Gestalt:
Eksperymenty w terapii:
Terapeuci Gestalt często wykorzystują różnorodne eksperymenty, które mogą pomóc pacjentom zrozumieć swoje wzorce zachowań, relacji i emocji. Mogą to być odgrywanie ról, wyobrażenia, symbole czy inne działania, które pozwalają na eksplorację różnych aspektów osobowości pacjenta.
Puste krzesło:
Ta technika polega na symulowaniu obecności lub interakcji z ważnymi dla pacjenta osobami lub aspektami osobowości poprzez rozmowę z "pustym krzesłem". Pozwala to na wyrażenie emocji, konfliktów i potrzeb związanych z tymi relacjami.
Skupienie na ciele:
Terapeuci Gestalt często zwracają uwagę na doświadczenia cielesne pacjenta, ponieważ wierzą, że ciało jest nośnikiem doświadczeń emocjonalnych i psychologicznych. Mogą wykorzystywać techniki oddechowe, relaksacyjne i somatyczne, aby pomóc pacjentowi w zrozumieniu i integracji swoich doświadczeń cielesnych.
Pytania otwarte i refleksyjne:
Terapeuci Gestalt często zadają pytania, które prowokują refleksję i głębsze zrozumienie doświadczeń pacjenta. Pytania te mogą pomóc pacjentowi w identyfikacji swoich emocji, potrzeb i celów, a także w eksplorowaniu różnych możliwości działania.
Techniki zwracania uwagi:
Terapeuci Gestalt mogą wykorzystywać różnorodne techniki, aby pomóc pacjentowi skupić się na tu i teraz, takie jak technika "cienia" (shadow work), skupianie uwagi na zmysłach czy techniki medytacyjne.
Tworzenie świadomości dialogu wewnętrznego
Pacjenci są zachęcani do zwracania uwagi na swój wewnętrzny dialog i zrozumienia jego wpływu na ich myśli, emocje i zachowania. Terapeuci pomagają pacjentom w identyfikacji negatywnych przekonań i wzorców myślenia oraz w eksplorowaniu alternatywnych sposobów myślenia i reagowania.
Te narzędzia i techniki są używane w terapii Gestalt w celu pomocy pacjentom w zrozumieniu siebie, identyfikowaniu wzorców zachowań i relacji oraz w rozwiązywaniu problemów. Poprzez skupienie na doświadczeniach tu i teraz, terapeuci Gestalt pomagają pacjentom w budowaniu większej świadomości siebie i lepszym radzeniu sobie z życiowymi wyzwaniami.